Meertaligheid: wanneer dit NIET te doen

Als tweetalige moeder en taalliefhebber ben ik een duidelijke voorstander van meertaligheid. In mijn werk als logopedist en in de meeste onderzoeken die ik lees, zie ik veel voordelen van. Het advies om een kind eentalig op te voeden in plaats van meertalig, lijkt grotendeels iets van het verleden.

Maar zijn er omstandigheden waarin het meertalig opvoeden van uw kind inderdaad niet de juiste keuze is? In deze blog zal ik proberen je precies die omstandigheden te vertellen, over wat voor risico’s ze vormen en de opties die je vervolgens hebt.

Disclaimers:

Laat me duidelijk zijn: voor veel kinderen is meertaligheid geen keuze maar een noodzaak. Als ouders verschillende talen spreken, of ze spreken allebei een andere taal dan hun omgeving, is het normaal dat hun kinderen tweetalig opgroeien. Zowel onderzoeken als verhalen uit het echte leven vertellen je dat meertaligheid iets natuurlijks is en de ontwikkeling van je kind op geen enkele manier zal belemmeren. Het gebruik van slechts één taal in deze situaties schaadt juist vaak het vermogen van het kind om contact te maken met zijn familie en cultuur. Dit is op de lange termijn mogelijk schadelijker dan de problemen waar men mee begon. In deze blog vertel ik vooral over situaties waarin zowel eentalig als tweetalig een optie is voor het gezin.

In de situaties waarover ik hieronder schrijf, KAN het soms beter zijn om één taal aan te bieden. Dit betekent echter niet dat dit altijd de beste keuze is. Als u zich in een van de onderstaande situaties herkent, probeer dan een concreet taalplan te maken dat past bij uw specifieke situatie. Dit omvat uw wensen, verwachtingen en de middelen die u heeft. Professionals die ervaring hebben met meertaligheid kunnen u helpen bij dit plan en ook advies geven. Het is belangrijk dat u als ouders vertrouwen heeft in en akkoord gaat met het plan. Als dit niet het geval is, kan dit tot nog grotere problemen leiden dan waarmee u misschien bent begonnen.

Hier zijn dus de situaties waarin het goed kan zijn om uw kind (tijdelijk) eentalig op te voeden.

1. De taal is van slechte kwaliteit

Als we ouders adviseren over tweetaligheid, zeggen we vaak dat ze het best hun “hartetaal” kunnen spreken. Dit betekent vaak de moedertaal, maar eigenlijk is het de taal waarmee u zich het prettigst voelt en die u vloeiend spreekt. Dus wat betekent het om vloeiend te spreken, en wanneer is het goed genoeg? Als u uw kind in een bepaalde taal wilt opvoeden, moet u met hen kunnen communiceren over alle dingen die zij in hun leven meemaken en tegenkomen. Hiervoor is een bepaalde vocabulaire nodig, een goede grammatica en het vermogen om gevoelens in de taal te uiten. Het taalniveau moet ook van een dusdanig niveau zijn dat het minstens één stap hoger is dan het niveau van het kind. Bijvoorbeeld: met een kind van 1 jaar kom je al een heel eind met zinnen van ongeveer 3-4 woorden. Met een tiener moet je echter een diepgaand gesprek kunnen voeren over complexe onderwerpen. Het is belangrijk te vermelden dat vloeiendheid in de algehele spraak belangrijker is dan het spreken van 100% van één taal tegelijk. Als u een woord in de ene taal niet kent, is het oké om het woord in de andere taal te gebruiken. Dit wordt code-switching genoemd en zal uw kind niet in verwarring brengen.

De risico’s:

Kinderen hebben een rijk taal aanbod nodig. Dit betekent zowel veel taal, als taal van een goede kwaliteit. De risico’s van een slecht taalaanbod zijn imitatie van slechte grammatica / woorden / etc, of zelfs problemen bij de taalontwikkeling. In mijn werk heb ik kinderen gezien die niet voldoende taalaanbod in een van hun talen kregen, en het is erg moeilijk om deze kinderen weer op niveau te krijgen.

De opties:

• Uw kind alleen opvoeden in de taal die u vloeiend spreekt (= eentalig).
• Uw kind voornamelijk eentalig opvoeden, maar kleine dingen in de andere taal toevoegen. Dit kunnen liedjes zijn, het gebruik van losse woorden of bijv. tellen. Hiermee leert uw kind niet communiceren in de tweede taal, maar voor sommige ouders kan dit wel voldoende zijn en het geeft het kind de mogelijkheid een relatie met de andere cultuur aan te gaan.
• Uw kind opvoeden in de vloeiende taal en externe hulp krijgen voor de andere taal. Dit kan zijn op school, maar ook door bijlessen of het structureel inzetten van familieleden of een oppas.
• Ervoor zorgen dat de kwaliteit van de tweede taal voldoende is voordat u begint. Dit kan betekenen voordat uw kind wordt geboren, maar ook later.

2. Autisme

Mensen dachten lange tijd dat kinderen met een Autisme Spectrum Stoornis (ASS) beter eentalig dan tweetalig opgevoed worden. Recente studies tonen echter geen negatieve invloed van meertaligheid op de ontwikkeling van kinderen met ASS. Sommige onderzoeken vonden zelfs kleine positieve effecten op verschillende cognitieve vaardigheden.

Taalproblemen worden vaak gezien bij deze kinderen, in alle talen die bij het kind van toepassing zijn. Meertaligheid is hier echter nooit de oorzaak van. Dus waarom staat het in deze lijst? De specifieke omstandigheden waarin het misschien beter is om uw kind eentalig op te voeden, hebben te maken met de heftige reacties op veranderingen die een kind met ASS kan hebben.

De risico’s:

Als je een kind hebt met ASS, dat bijzonder gevoelig is voor veranderingen en routines, kan een verandering in de talen die aangeboden worden, extreme reacties en stress veroorzaken. Voor kinderen met autisme kunnen deze leiden tot diverse andere problemen die de kwaliteit van leven verminderen of hen belemmeren in de relatie met hun omgeving. Ze kunnen zelfs zo gestrest raken dat ze helemaal stoppen met communiceren en/of achteruitgaan in hun spraak. Zeker bij het introduceren van een tweede taal op latere leeftijd, is het advies om hier luchtig over te denken.

De opties:

• Blijf bij de taalsituatie die je nu hebt. Als je tweetalig bent begonnen, verander dan niet naar eentalig. Als je eentalig bent begonnen, verander dit dan niet naar tweetalig.
• Als het om wat voor reden dan ook echt gewenst of nodig is om de taalsituatie te veranderen, doe dit dan heel geleidelijk. Maak een plan dat zorgt voor een geleidelijke toename (of afname) van de taal. Je zou kunnen beginnen met liedjes, het lezen van een boek of een specifiek (kort) moment op de dag waarop je de nieuwe taal introduceert of afbouwt. Kijk goed naar de reacties van het kind en pas het plan indien nodig aan.

3. Ontwikkelingsstoornissen

Als logopedist gespecialiseerd in kinderen met ontwikkelingsachterstanden en -stoornissen, is dit bijna een thuiswedstrijd. Meer dan 60% van de kinderen in mijn groepen heeft een multiculturele achtergrond en is tweetalig (of drietalig). Tevens hebben ze allemaal problemen met hun algehele cognitieve ontwikkeling en zeker ook hun communicatieve ontwikkeling. Er zijn weinig tot geen onderzoeken gedaan naar tweetaligheid en ontwikkelingsstoornissen, met uitzondering van het syndroom van Down (in combinatie met simultane tweetaligheid). Deze onderzoeken naar het syndroom van Down laten geen negatief effect zien op hun ontwikkeling. Dit is natuurlijk goed nieuws, maar er is nog zoveel onbekend over alle andere ziektebeelden, stoornissen en over sequentiële tweetaligheid. Advies hierover moet daarom nog goed worden onderbouwd.

De risico’s:

Dus wat zijn de potentiële risico’s van meertaligheid voor kinderen met andere ontwikkelingsstoornissen dan het syndroom van Down? Wat ik momenteel aan ouders meegeef, is dat het deze kinderen veel tijd en moeite kost om een ​​taal te leren. Sommigen zullen een taal kunnen begrijpen en spreken, anderen misschien niet. Hoewel een tweede taal hun capaciteiten niet negatief zal beïnvloeden, verdeelt u uw tijd tussen beide. Om deze reden kan het soms wat langer duren voordat het kind de taal tot een bepaald niveau leert spreken. Dit is vooral het geval bij een kind dat meer dan twee talen hoort, zoals drie of vier. Niet kunnen communiceren brengt vaak frustratie en andere problemen met zich mee, die verdere ontwikkeling kunnen belemmeren.

De opties:

• Als beide (of alle) talen nodig zijn in het leven van het kind, ga ervoor. Zoals vermeld in de disclaimers, is het niet kunnen communiceren met bepaalde mensen beslist erger. Aangezien het meeste onderzoek wordt gedaan naar simultane meertaligheid, zou mijn advies zijn “hoe vroeger hoe beter”.
• Denk kritisch na over al uw talen. In onze eigen situatie zijn wij bijvoorbeeld twee Nederlandse ouders die ons kind in Nederland opvoeden. Engels hieraan toevoegen kan leuk zijn, maar is absoluut niet nodig voor haar om op wat voor manier dan ook te communiceren met de mensen en de wereld om haar heen.
• Verlaag uw verwachtingen. Kinderen met een ontwikkelingsstoornis hebben moeite met het leren van nieuwe dingen en hebben bijna altijd problemen op taalgebied. Wees geduldig met uw kind en probeer hem/haar zoveel mogelijk te stimuleren, maar blijf realistisch. Praat met uw zorgverlener of een gespecialiseerde logopedist over wat u kunt verwachten en hoe u uw kind in uw specifieke situatie kunt helpen. Omdat er niet veel bekend is en alle situaties en kinderen zo verschillend zijn, kunnen opvattingen en adviezen gaandeweg veranderen. Blijf kijken naar wat u denkt dat het beste is, maar accepteer ook hulp en begeleiding van anderen.

4. Gebrek aan motivatie

Deze laatste is vrij eenvoudig. Als ouder kan het soms voelen alsof je gebombardeerd wordt met meningen, onderzoek en advies van anderen over meertaligheid. Of het nu positief of negatief is, het kan wellicht overweldigend aanvoelen. Meertalig zijn heeft natuurlijk voordelen, maar dat betekent niet dat u uw kind ook meertalig moet opvoeden.

Ongeacht uw eigen (taal) achtergrond, U als ouder zult moeten beslissen hoe UW kind wordt opgevoed.

De risico’s:

Zoals vermeld in de bovenstaande disclaimers, is het erg belangrijk om achter de gemaakte (taal)keuzes te staan. Of dit nu betekent dat uw kind eentalig of tweetalig wordt opgevoed, het maakt niet uit. Ik heb situaties gezien waarin ouders een plan volgden waar ze niet echt in geloofden. In het begin is het prima, maar na verloop van tijd ontstaan er toch problemen. Dit kan in de vorm zijn van spijt en negatieve gedachten, naar zichzelf of anderen. Het kan zelfs resulteren in een vertraagde of verstoorde taalontwikkeling bij het kind als er hierdoor sprake is van een slecht taalaanbod.

De opties:

• Doe wat u denkt dat goed is voor uw huidige situatie. Het is prima om van gedachten te veranderen, maar doe dit voor uzelf en uw eigen situatie. Niet voor anderen.

Hopelijk heb ik enig licht kunnen werpen op de vier verschillende redenen waarom het beter kan zijn je kind niet meertalig op te voeden. Belangrijk is te onthouden dat het niet uitmaakt in welke situatie u zich bevindt of wat u beslist, de keuze is aan u. Professionals en anderen kunnen advies geven, maar uiteindelijk is het aan u!